Max Daume, urodzony 10 kwietnia 1894 roku w Küstrin, a zmarły 7 marca 1947 w Warszawie, był wysoce postawionym oficerem hitlerowskiej policji oraz SS-Standartenführerem. Jego działania na terenie Polski pozostawiły niezatarty ślad w historii, zwłaszcza z powodu roli, jaką odegrał w tragicznej masakrze polskich cywili w Wawrze, znanej również jako Zbrodnia w Wawrze.
Życiorys
Max Daume przyszedł na świat w Küstrin, który obecnie jest znany jako Kostrzyn nad Odrą. Był on członkiem NSDAP od 1 grudnia 1932 roku oraz uczestnikiem SS. Daume posiadał również status weterana z czasów I wojny światowej.
W okresie od listopada 1939 do marca 1940 roku sprawował funkcję zastępcy dowódcy 31 pułku Regimentu Policji Porządkowej, znanego w języku niemieckim jako Ordnungspolizei (Orpo) w Warszawie. W tym czasie był osobą odpowiedzialną za groźne wydarzenia, które miały miejsce w okolicy.
W szczególności, 27 grudnia 1939 roku, Daume osobiście nadzorował przerażającą masakrę polskich cywilów w Wawrze. Incydent, który poprzedzał tę tragedię, miał miejsce dzień wcześniej, kiedy to dwóch niemieckich podoficerów zostało zastrzelonych w lokalnej restauracji przez dwóch zawodowych przestępców. Mimo gotowości miejscowej ludności do pomocy w ujęciu sprawców, Daume postanowił podjąć brutalne działania i nakazał zatrzymanie 120 mężczyzn z Wawra.
Decyzja Daume’a była jednoznaczna i miała tragiczne konsekwencje. Przeprowadzono fikcyjny proces sądowy, który zakończył się brutalnym biciem. Ostatecznie 114 przypadkowych mężczyzn zostało skazanych na śmierć. Rankiem 27 grudnia 1939 roku, ofiary zostały prowadzone dziesiątkami na miejsce egzekucji, gdzie zginęły w wyniku rozstrzelania. Ogółem z rąk wykonawców śmierć poniosło 106 osób, a 107 ofiarą był restaurator Antoni Bartoszek, który zginął przez powieszenie. Tylko garstce mężczyzn udało się przeżyć, symulując śmierć.
Masakra została szeroko nagłośniona, zarówno w Polsce, jak i za granicą, Stanowiąc przeraziły dowód na brutalność okupanta. W 1944 roku Daume stał na czele 58. Pułku SS, co pokazuje jego dalszą rolę w strukturach nazistowskiej armii.
Po zakończeniu II wojny światowej, Daume został przekazany przez władze alianckie do rąk polskich. W Polsce stanął przed Najwyższym Trybunałem Narodowym, razem z trzema innymi wysokimi przedstawicielami hitlerowskiego reżimu w Warszawie. Proces rozpoczął się 17 grudnia 1946 roku w salach Związku Nauczycielstwa Polskiego przy ul. Smulikowskiego 6/8. W wyniku przeprowadzonego postępowania, 3 marca 1947 roku, został skazany za swoje zbrodnie w Wawrze na karę śmierci przez powieszenie. Wyrok wykonano cztery dni później w więzieniu mokotowskim.
Przypisy
- Marek Henzler. Wojna osądzona. „Polityka”, 17.02.2016 r., s. 68.
- „Ich ostatnia Wigilia” Zuzanna Smoleńska, Tygodnik „Idziemy”, 27.12.2009 r.
- Kronika wydarzeń w Warszawie 1945−1958. „Warszawskie Kalendarz Ilustrowany 1959”, 1958 r., s. 36.
- Władysław Bartoszewski: Warszawski pierścień śmierci 1939-1944. Warszawa: Interpress, 1970 r., s. 600.
- Władysław Bartoszewski, „Warszawski pierścień śmierci 1939-1944”, Interprezz, Warszawa 1970 r., s. 54.
Pozostali ludzie w kategorii "Inne":
Alfred von Tirpitz | Emil Karl Alexander Flaminius | Maurycy Wittelsbach | Justyna Suchecka | Fedor von BockOceń: Max Daume