Fedor von Bock

Wojsko i służby mundurowe

Fedor von Bock, urodzony 3 grudnia 1880 roku w Küstrinie, to postać, która znacząco wpłynęła na historię Niemiec w XX wieku. Jako niemiecki wojskowy i feldmarszałek, odgrywał kluczową rolę w dowodzeniu różnymi grupami armii w trakcie wielu konfliktów zbrojnych. Wyróżnił się jako dowódca grup armii „Północ”, „B”, „Środek” oraz „Południe”, co czyniło go jednym z najważniejszych strategów wojskowych swojego czasu.

Jego działania były szczególnie znaczące podczas inwazji na Polskę, Holandię, Francję oraz Związek Radziecki. Fedor von Bock był autorem planu ataku na Moskwę, jednak po niepowodzeniu tej operacji, został odsunięty od dalszego dowodzenia. Jego kariera wojskowa obejmowała zarówno I, jak i II wojnę światową, co czyni go postacią o bogatym i kontrowersyjnym dorobku militarnym.

Fedor von Bock zmarł 4 maja 1945 roku w Oldenburgu, pozostawiając po sobie złożone dziedzictwo zarówno w kontekście strategii wojskowych, jak i historii drugiej połowy XX wieku.

Do wybuchu II wojny światowej

Urodziny Fedor von Bocka miały miejsce 3 grudnia 1880 roku w Kostrzynie nad Odrą, znanym również jako Küstrin, gdzie przyszedł na świat jako syn generała majora Moritza Bocka oraz jego żony Olgi, siostry Ericha von Falkenhayna. Jego edukacja wojskowa rozpoczęła się w 1889 roku, kiedy to rozpoczął naukę w Akademii Wojskowej w Berlinie.

W 1898 roku, jako porucznik, Fedor von Bock został przydzielony do V pułku, a w 1905 roku osiągnął stanowisko adiutanta. Dwa lata później jego awansując, objął funkcję adiutanta pułkowego. W 1910 roku udał się na dwuletni kurs w Sztabie Generalnym, co stanowiło ważny krok w jego karierze wojskowej.

Podczas I wojny światowej von Bock pracował w Sztabie Generalnym, gdzie w 1916 roku awansował do stopnia majora. W kwietniu 1918 roku został uhonorowany prestiżowym odznaczeniem, orderem Pour le Mérite. Po zakończeniu konfliktu w 1919 roku pozostał w strukturach Reichswehry. 1 lutego 1929 roku został mianowany na stopień Generalmajor, a dwa lata później awansował na Generalleutnant.

W okresie międzywojennym Fedor von Bock angażował się w organizację niemieckich sił zbrojnych. Na początku 1931 roku objął dowództwo II Okręgu Wojskowego, który miał swoją siedzibę w Szczecinie. W 1934 roku kontynuował swoją karierę jako dowódca 2. dywizji piechoty. W 1936 roku związał się z życiem osobistym, poślubiając Wilhelminę von der Osten, z którą miał córkę. Jesienią tego samego roku został mianowany dowódcą 3. Grupy Armii, która miała swoje biuro w Dreźnie.

1 marca 1938 roku nastąpił jego awans na stopień Generalobersta. W tym samym roku, podczas zajmowania Austrii przez wojska niemieckie, został wyznaczony głównodowodzącym interwencyjnych sił zbrojnych. Wydane przez niego rozporządzenie z 11 marca 1938 roku zawierało następujące stwierdzenie:

„…Jeżeli jakieś grupy ludności (niem. Bevölkerungsteile) będą uczestniczyły w walce, należy bezwzględnie zastosować prawo wojenne. To samo dotyczy wrogich wystąpień jakiegokolwiek rodzaju, a więc wszelkich form biernego oporu przeciwko zarządzeniom i przedsięwzięciom armii niemieckiej…”.

Rok 1939 i 1940

Fedor von Bock odegrał kluczową rolę w niemieckiej ofensywie na Polskę, która miała miejsce w 1939 roku. Był dowódcą Grupy Armii „Nord”, która atakowała Polskę z kierunku Prus Wschodnich oraz Pomorza Gdańskiego. Kolejnym istotnym momentem w jego karierze było objęcie dowództwa nad utworzoną 3 października 1939 r. Grupą Armii „B”, w skład której weszła 18. Armia.

Pod jego dowództwem, oddziały uczestniczyły w ofensywie na Holandię i Belgię, gdzie prowadziły działania wzdłuż granicy holenderskiej, osiągając Akwizgran. Dnia 10 maja 1940 rozpoczęły się operacje, które doprowadziły do zajęcia Holandii, a współpraca z Grupą Armii „A” miała kluczowe znaczenie w zniszczeniu sił aliantów w północnej Belgii.

Na początku czerwca 1940 r. jego wojska zdołały przełamać linię obrony francuskiej w rejonie Sommą, co prowadziło do zajęcia Paryża oraz przejęcia kontroli nad Półwyspem Bretońskim. Jego osiągnięcia zostały docenione, gdy 19 lipca 1940 r. został mianowany feldmarszałkiem.

Po podpisaniu pokoju z Francją, siły von Bocka zajęły linię demarkacyjną, która biegła wzdłuż południowych obszarów Loary oraz w pasie nadmorskim aż po Pireneje. Już na wiosnę 1940 r. wraz z generałem Halderem, Fedor von Bock zaczął snuć plany mające na celu zawarcie pokoju z Wielką Brytanią i Francją.

Front wschodni

W 1941 roku Fedor von Bock brał udział w agresji na ZSRR, gdzie został mianowany dowódcą Grupy Armii „Mitte”, znanej również jako Grupa Armii „Środek”. Na tym stanowisku odnosił znaczące sukcesy, szczególnie w rejonie Wiaźmy oraz Smoleńska. Po zdobyciu Smoleńska, Adolf Hitler obiecał, że miasto to zostanie przemianowane na Bockburg.

We wrześniu 1941 roku von Bock zaplanował i koordynował operację Tajfun, która była największą ofensywą wojsk niemieckich w trakcie II wojny światowej. W swojej strategii zamierzał przełamać obronę radziecką przy pomocy jednostek pancernych skoncentrowanych w okolicach Duchowszczyzny, Rosławia i Szostki. Niestety, po klęsce pod Moskwą, która miała miejsce 19 grudnia 1941, został usunięty z zajmowanego stanowiska. W relacjach Guderiana wskazuje się, że von Bock ustąpił z powodu choroby, a na jego miejscu mianowano Günthera von Kluge.

W okresie od stycznia do lipca 1942 roku dowodził Grupą Armii „Süd”, na co został skierowany po śmierci generała von Reichenaua. Jednak po kolejnych klęskach, został ponownie usunięty z tego stanowiska. Jego miejsce zajmował Maximilian von Weichs. Po tym wydarzeniu von Bock całkowicie wycofał się z życia politycznego i przeszedł w stan spoczynku.

Jeszcze przed rokiem 1944 spiskowcy dążyli do pozyskania feldmarszałka, jednak on stanowczo oświadczył, że nie weźmie udziału w żadnym przewrocie, który nie miałby wsparcia Himmlera oraz SS. Pomimo tego, został uznany przez zwolenników Hitlera za „zdrajcę”. Zmarł 4 maja 1945 roku w Oldenburgu, w wyniku ran odniesionych dzień wcześniej od ataku brytyjskiego samolotu szturmowego.

Przypisy

  1. DavidD. Stahel, Operacja „Tajfun”, Warszawa: Książka i Wiedza, 15.01.2014 r., ISBN 978-83-05-136402.
  2. Bogusław Wołoszański, Tajna wojna Hitlera, 76. str. 1997 r.

Oceń: Fedor von Bock

★★★★★
Średnia ocena:4.57 Liczba ocen:19